Chi tiết - Sở Nông nghiệp và PT nông thôn

Nâng cao năng suất và hiệu quả công tác phát triển rừng để nâng cao sức cạnh tranh của sản xuất lâm nghiệp là yêu cầu cấp bách trong giai đoạn hiện nay, trong đó công tác giống cây trồng lâm nghiệp đóng vai trò then chốt. Thời gian qua, ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã quan tâm nhiều đến lĩnh vực giống cây lâm nghiệp như việc ứng dụng tiến bộ khoa học trong chọn tạo giống, triển khai sản xuất những giống mới và nhân giống bằng công nghệ nuôi cấy mô, sử dụng giống cây bản địa để trồng rừng,… 
 

      Nhìn chung công tác giống lâm nghiệp đã góp phần vào cải thiện năng suất, chất lượng rừng, đóng góp vào phát triển kinh tế, bảo tồn đa dạng sinh học, thích ứng với biến đổi khí hậu cho địa bàn tỉnh Quảng Trị và cả nước. Tuy nhiên, công tác giống chất lượng cao cung cấp cho trồng rừng sản xuất trên địa bàn tỉnh Quảng Trị vẫn đang rất khiêm tốn, thực trạng hiện nay giống Keo các loại vẫn chiếm đa số trên 95%, và chủ lực là Keo lai giâm hom, Keo lai mô vẫn rất ít chỉ chiếm chưa đến 1% công tác giống hàng năm (khoảng 20 vạn cây/năm trong tổng số 25 triệu cây giống sản xuất hàng năm của các vườn ươm), trồng rừng gỗ lớn hiện nay đang khuyến khích đưa giống mô vào để thực hiện, nhưng năng lực các vườn ươm không thể sản xuất được vì điều kiện sản xuất chưa đảm bảo.
     Từ yêu cầu cấp bách trong việc sản xuất giống chất lượng cao đáp ứng nhu cầu trồng rừng vùng nguyên liệu, đáp ứng tiêu chuẩn gỗ phục vụ chế biến và xuất khẩu, trong 2 năm qua (2022  - 2023) từ nguồn dự án Khuyến nông Quốc gia, Trung tâm Khuyến nông tỉnh Quảng Trị đã thực hiện xây dựng 02 mô hình vườn ươm cải tiến ươm giống Keo lai nuôi cấy mô tại vườn ươm HTX Lâm nghiệp bền vững Keo Sơn xã Cam Nghĩa huyện Cam Lộ và vườn ươm Long Thành xã Vĩnh Hà huyện Vĩnh Linh là một hướng đi đầy quyết tâm của công tác Khuyến lâm về công tác giống.
Qua 2 năm thực hiện, đến nay qua kết quả thu được đã khẳng định mô hình rất thành công, đã ươm được những lứa cây Keo lai mô đầu tiên xuất đi trồng rừng, tỷ lệ thành công bước đầu đạt bình quân trên 90%.
      Vườn ươm đầu tư đồng bộ hệ thống cải tiến như sau:
- Khung nhà bằng khung thép; nhà điều hành và bể chứa nước chìm;
- Hệ thống che sáng phía trên điều khiển tự động hoặc bán tự động: điều khiển giàn lưới trên ra vào bằng công tắc tự động hoặc có thể bằng quay tay che ánh nắng trực tiếp phía trên;
- Hệ thống che sáng xung quanh điều chỉnh bằng quay tay để che ánh nắng trực tiếp theo các hướng;
- Hệ thống nền, luống bằng bê tông đảm bảo khả năng chắc chắn và thoát nước, luống ươm cao hơn nền vườn 3 – 5cm, chiều rộng luống ươm 1,3m, bố trí 2 dãy luống với 16 luống ươm, 1 bên 7,4m, một bên 6,4m, có các rãnh luống đi ở giữa 0,55m;
- Hệ thống tưới phun sương và phun mưa, hệ thống phun sương bố trí giữa các luống để đảm bão khả năng giữ ẩm cho cây giai đoạn ban đầu khi cây đang trong vòm che, hệ thống phun mưa sẻ được sử dụng kết hợp với phun sương khi cây đảm bảo cứng sau khi tháo vòm che;
- Hệ thống vòm che bằng khung sắt hoặc ống nhựa với chiều cao 1,1m, kết nối bằng các dây nylong, phủ bằng nylong sáng để che mưa, che sáng và giữ ẩm, cây sau khi ươm trong vòng 20 ngày đến 1 tháng sẻ nghiêm ngặt sử dụng vòm che nylong, sau đó có thể điều chỉnh tháo vòm che ny long tùy thuộc vào tình hình thời tiết mưa và nắng
Với việc áp dụng đồng bộ các biện pháp công nghệ và biện pháp kỹ thuật điều chỉnh ánh sáng, vòm che, hệ thống tưới phun sương, phun mưa đã tạo nên môi trường thuận lợi giúp ươm thành công cây giống Keo lai mô.
Image
       Luống ươm cây mô trong vòm che nylong
Kết quả gieo ươm: 
Cây giống mầm mô được cấp đợt 1 vào ngày 31/5/2023 với 4 vạn cây, cây giống đợt 2 cấp ngày 21/7/2023 với 6 vạn cây tại vườn ươm Long Thành xã Vĩnh Hà huyện Vĩnh Linh, kết quả gieo ươm đợt 1 đến nay trên 4 tháng ươm, tỷ lệ thành công 95%, cây đạt chiều cao 20 – 30cm, đạt các tiêu chuẩn xuất vườn trồng rừng. Người trồng rừng trên địa bàn tỉnh đã bắt đầu ý thức được việc đưa giống chất lượng cao vào trồng rừng gỗ lớn nên đã liên hệ và đến mua hết lứa cây giống đợt 1 của vườn ươm về trồng rừng, đây là những tín hiệu tích cực cho việc phát triển mô hình trong những năm tiếp theo.
Image
Chi cục Kiểm lâm và Trung tâm Khuyến nông đi kiểm tra tiêu chuẩn chất lượng giống Keo lai mô xuất vườn tại vườn ươm Long Thành
Với sự thành công bước đầu của dự án trong ươm giống cây lâm nghiệp, mà trước đây chỉ những doanh nghiệp lớn mới thực hiện được, đã khẳng định việc ứng dụng vườn ươm cải tiến quy mô hộ gia đình vào ươm thành công cây giống Keo lai mô. 
        Thời gian qua, thông qua các mô hình trồng rừng thâm canh gỗ lớn bằng giống Keo lai mô đã khẳng định so với cây giống giâm hom, trồng rừng từ cây giống nuôi cấy mô phát triển năng suất cao hơn 20%, có bộ rễ cọc chống chịu tốt hơn với gió bão, phù hợp cho trồng rừng gỗ lớn. 
        Việc xây dựng các vườn ươm cải tiến sản xuất giống cây lâm nghiệp sẽ góp phần đáp ứng nguồn cây giống chất lượng cao cho phát triển trồng rừng bền vững gắn với thực hiện chứng chỉ rừng. Tuy nhiên để các vườn ươm này phát huy được đầy đủ năng lực giống thì cần sự tuyên truyền mạnh mẽ của các cấp chính quyền, sự hưởng ứng từ người trồng rừng chuyển đổi ngày càng mạnh mẽ từ trồng rừng gỗ nhỏ sang trồng rừng gỗ lớn và đặc biệt đưa giống mô vào trồng rừng nhiều hơn nữa trong thời gian tới để nâng cao năng suất và chất lượng rừng trồng trên địa bàn tỉnh đáp ứng tiêu chuẩn chế biến và xuất khẩu.

Phan Ngọc Đồng

Trung tâm Khuyến nông tỉnh Quảng Trị