Chi tiết - Sở Nông nghiệp và PT nông thôn

Để đẩy mạnh công tác chuyển giao, ứng dụng tiến bộ kỹ thuật trong công tác giống trồng rừng gỗ lớn vùng nguyên liệu phục vụ chế biến và xuất khẩu. Được sự hỗ trợ từ Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, Trung tâm Khuyến nông tỉnh Quảng Trị đã chủ trì và chủ nhiệm thực hiện dự án “xây dựng và phát triển mô hình vườn ươm cây giống lâm nghiệp phục vụ vùng nguyên liệu” giai đoạn 2022 – 2024 và đã được phê duyệt tại Quyết định số  697/QĐ-BNN-KHCN ngày 23/02/2022  của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và PTNT. Dự án được triển khai thực hiện tại 2 tỉnh: Quảng Trị và Thừa Thiên Huế. Qua 3 năm triển khai các mô hình đã cho hiệu quả hết sức khả quan

      Triển khai dự án, Trung tâm khuyến nông Quảng Trị đã chủ trì xây dựng 06 mô hình vườn ươm, với diện tích mỗi vườn ươm đạt 1.000 m2,trong đó: diện tích nhà ươm cây mô 230m2 và vườn luyện và phụ trợ 770 m2.
      Tại các vườn ươm, được đầu tư đồng bộ hệ thống cải tiến. Khung nhà bằng khung thép; nhà điều hành và bể chứa nước chìm; Hệ thống che sáng phía trên và che sáng xung quanh; Hệ thống nền, luống bằng bê tông đảm bảo khả năng chắc chắn và thoát nước; Hệ thống tưới phun sương và phun mưa. Hệ thống vòm che bằng khung sắt hoặc ống nhựa, phủ bằng nylong sáng để che mưa, che sáng và giữ ẩm. Hệ thống phun mưa hạt lớn được bố trí trong vườn luyện cây, với 16 cột phun cao 1,7 đến 2,2m đảm bảo tưới cho trên 500m2 vườn ươm.
Để các vườn ươm có thể đưa vào vận hành và thành công trong việc ươm giống Keo lai mô, cán bộ chỉ đạo đã bắt tay chỉ việc, hướng dẫn kỹ thuật ươm giống, chăm sóc, quản lý vườn ươm. Hỗ trợ 60 vạn mầm mô Keo lai, đây là các giống với các dòng AH1, AH7, BV10, BV73, BV75 cùng các vật tư kèm theo để các vườn thực hành ươm giống lứa ươm đầu tiên, giúp các vườn ươm thành thục trong việc ươm giống Keo lai mô. 
      Sau 3 năm triển khai đã có 90 hộ tham gia mô hình. Trên địa bàn tỉnh Quảng Trị đã thực hiện 4 mô hình. Năm 2022 Vườn ươm HTX lâm nghiệp bền vững Keo Sơn xã Cam Nghĩa huyện Cam Lộ; Năm 2023: Vườn ươm Long Thành xã Vĩnh Hà huyện Vĩnh Linh; Vườn ươm tổ sản xuất cây giống xã Cam Chính huyện Cam Lộ; Năm 2024: Vườn ươm Long Hoàng xã Linh Trường huyện Gio Linh. 
     Trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế đã thực hiện 2 mô hình. Năm 2023: Vườn ươm cây giống HTX Tân Mỹ phối hợp với HTX Lâm nghiệp bền vững Thuận Thiên tại xã Phong Mỹ huyện Phong Điền; Năm 2024: Vườn ươm Hòa Vang xã Lộc Bổn huyện Phú Lộc.
Được sự hướng dẫn kỹ thuật từ các cán bộ chỉ đạo cùng với việc áp dụng đồng bộ các biện pháp công nghệ và biện pháp kỹ thuật điều chỉnh ánh sáng, vòm che, hệ thống tưới phun sương, phun mưa đã tạo nên môi trường thuận lợi để ươm thành công cây giống Keo lai mô. Tại các vườn ươm, cây sau khi cấy 10 đến 15 ngày đã bắt đầu phát rễ, bám vào giá thể túi bầu hấp thu dinh dưỡng và phát triển; Từ 15 đến 30 ngày cây bắt đầu phát triển lá mới, tăng chiều cao 2 đến 3cm; Cây sau khi ươm 2 tháng đạt chiều cao 10 đến 15cm; Cây ươm 3,5 đến 4 tháng đạt tiêu chuẩn xuất vườn với chiều cao 25 đến 30cm.
      Mô hình vườn ươm cải tiến tại xã Cam Chính, huyện Cam Lộ, Quảng Trị
Đến nay đã ươm thành công 60 vạn cây giống Keo lai mô, với tỷ lệ thành công trên tất cả các vườn ươm đạt trên 95%. Cây giống được các tổ chức, cá nhân đón nhận đưa vào kế hoạch trồng rừng đều đánh giá chất lượng tốt, ngoài ra các vườn tiếp tục nhân rộng kế hoạch gieo ươm các năm được 30 vạn, như vườn ươm HTX lâm nghiệp bền vững Keo Sơn đã ươm thêm 10 vạn Keo lai mô các năm 2023, ươm 10 cây Keo tai tượng Úc năm 2024, vườn ươm Long Thành đã ươm thêm 10 vạn cây năm 2024. 
      Trong quá trình triển khai dự án đã tổ chức được 10 lớp tập huấn trong mô hình cho 90 hộ tham gia, với các kỹ thuật ươm giống Keo lai mô từ mầm mô, hướng dẫn vận hành vườn ươm cải tiến, chăm sóc, quản lý cây con, sâu bệnh hại tại vườn ươm.
      Tổ chức được 6 hội nghị Sơ kết mô hình với 300 đại biểu tham gia, thông qua hội nghị đã kết nối người dân sản xuất trồng rừng vùng nguyên liệu nắm bắt được kết quả sản xuất từ các vườn ươm, rút ra được những giải pháp hiệu quả, bài học kinh nghiệm trong gieo ươm cây Keo lai mô và vận hành vườn ươm cải tiến hiệu quả.
      Để các vườn ươm có thể hoạt động hiệu quả, song song với xây dựng mô hình vườn ươm, dự án đã thực hiện thành công 5 mô hình tổ chức quản lý sản xuất, với các hoạt động: hội thảo xây dựng quy chế tổ chức quản lý sản xuất, hội thảo phổ biến quy chế kết nối tiêu thụ sản phẩm, ban hành được 5 bản quy chế. Qua đó đã tạo nên được mối quan hệ chặt chẻ, thông suốt từ sản xuất đến tiêu thụ sản phẩm giữa các bên liên quan như hộ sản xuất vườn ươm, HTX, doanh nghiệp, đơn vị khuyến nông, chính quyền quản lý tại cơ sở.
      Tại hội nghị phổ biến quy chế, đã giới thiệu được các bên để ký kết các hợp đồng mua bán cây giống từ đó giúp việc tiêu thụ sản phẩm cây Keo lai mô được thực hiện thuận lợi.    
      Thông qua dự án đã tổ chức được 13 lớp tập huấn ngoài mô hình, với 390 học viên tham gia, các lớp tập huấn đã chuyển tải đến học viên nắm bắt được quy trình vận hành vườn ươm cải tiến trong ươm giống Keo lai mô, chuyển tải đến học viên quy trình trồng rừng gỗ lớn gắn với thực hiện chứng chỉ FSC, PEFC, VFCS, ứng dụng cây keo lai mô vào trồng rừng vùng nguyên liệu. 
      Nâng cao nhận thức cho người trồng rừng chuyển đổi từ trồng rừng gỗ nhỏ sang thực hiện gỗ lớn, nâng giá trị gia tăng trong sản xuất lâm nghiệp lên 1,5 – 2 lần. 
      Dự án được triển khai đồng bộ từ xây dựng mô hình đến tuyên truyền, quảng bá kết quả mô hình thông qua các phương tiên truyền thông đã viết được 12 bài báo tuyên truyền; xây dựng được 2 chuyên mục hướng dẫn kỹ thuật về ươm giống Keo lai mô và vận hành vườn ươm cải tiến phát sóng trên đài PTTH tỉnh Quảng Trị, xây dựng các bảng pa nô quảng bá mô hình tại từng điểm mô hình, hội thảo giới thiệu mô hình, từ đó giúp người trồng rừng, HTX, doanh nghiệp biết đến mô hình, nhằm đẩy mạnh quá trình nhân rộng kết quả mô hình, ứng dụng cây Keo lai mô vào trồng rừng vùng nguyên liệu, thông tin các vườn ươm để mọi người cùng nắm bắt và liên hệ trong liên kết sản xuất giống chất lượng cao đưa vào trồng rừng.
      Việc xây dựng các vườn ươm cải tiến sản xuất giống cây lâm nghiệp sẽ góp phần đáp ứng nguồn cây giống chất lượng cao cho phát triển trồng rừng bền vững gắn với thực hiện chứng chỉ rừng vùng nguyên liệu. Tuy nhiên để các vườn ươm này phát huy được đầy đủ năng lực giống thì cần sự tuyên truyền mạnh mẽ của các cấp chính quyền, sự hưởng ứng từ người trồng rừng chuyển đổi ngày càng mạnh mẽ từ trồng rừng gỗ nhỏ sang trồng rừng gỗ lớn và đặc biệt đưa cây giống chất lượng cao Keo lai mô vào trồng rừng nhiều hơn nữa trong thời gian tới để nâng cao năng suất và chất lượng rừng trồng trên địa bàn 2 tỉnh Quảng Trị và Thừa Thiên Huế đáp ứng tiêu chuẩn chế biến và xuất khẩu.
      Với kết quả hoàn thành 6 vườn ươm, hàng năm các vườn ươm này có thể cung cấp tối đa ra thị trường khoảng 1,8 triệu cây giống Keo lai mô (tối đa mỗi vườn có thể sản xuất 3 đợt cây với số lượng 30 vạn cây giống Keo lai mô), đáp ứng nhu cầu giống cho trồng rừng khoảng 900ha, riêng địa bàn tỉnh Quảng Trị với hệ thống 4 vườn ươm có thể cung cấp 1,2 triệu cây giống, phục vụ nhu cầu cây giống cho khoảng 600ha rừng sản xuất. Đây cũng là những cơ sở cung cấp nguồn giống cây mẹ cho các vườn ươm giống cây giâm hom uy tín và chất lượng.
      Sau 3 năm thực hiện dự án đã khẳng định sự thành công trong việc vận hành vườn ươm sản xuất cây giống Keo lai mô. Thông qua việc triển khai các mô hình đã góp phần sản xuất giống cây Keo lai mô có chất lượng tốt phục vụ trồng rừng cho vùng nguyên liệu; Tạo được vùng nguyên liệu gỗ lớn phục vụ nhu cầu chế biến trong nước và xuất khẩu, đáp ứng quy định về quản lý rừng bền vững FSC; Nâng cao năng lực, vai trò của hợp tác xã liên kết với doanh nghiệp trong tổ chức sản xuất giống, trồng rừng, cấp chứng chỉ và tiêu thụ sản phẩm.
      Sự thành công của các mô hình đã góp phần định hướng được cho người dân có phương án sử dụng nguồn giống tốt, hiệu quả, làm cho người dân an tâm với việc trồng rừng vùng nguyên liệu. Đưa lại giá trị gia tăng cao, chuyển dịch cơ cấu nông nghiệp. Tạo công ăn việc làm và thu nhập cao cho người dân. Thông qua mô hình sẽ phát triển chuỗi sản phẩm giống Keo lai mô phục vụ vùng nguyên liệu gỗ rừng trồng theo đề án phát triển vùng nguyên liệu gỗ rừng trồng tỉnh Quảng Trị và Thừa Thiên Huế. “Thủ phủ” cà phê Quảng Trị được mùa, được giá

Phan Ngọc Đồng - PGĐ Trung tâm Khuyến nông