Chi tiết - Sở Nông nghiệp và PT nông thôn

Thực hiện Kế hoạch số 21/KH-UBND ngày 04/02/2021 của UBND tỉnh về Quan trắc môi trường nuôi tôm nước lợ trên địa bàn tỉnh Quảng Trị giai đoạn 2021 - 2025, năm 2023, Chi cục Thủy sản phối hợp với đơn vị quan trắc triển khai thực hiện 09 đợt quan trắc môi trường nước ao nuôi đại diện và nguồn nước cấp tại 11 xã/phường (gồm: Hiền Thành, Vĩnh Thái, Vĩnh Sơn, Trung Giang, Gio Mai, Triệu A, Triệu Lăng, Triệu Phước, Hải An, Đông Giang, Đông Lễ) của 5 huyện/thành phố (gồm: Vĩnh Linh, Gio Linh, Triệu Phong, Hải Lăng Đông Hà). Các chỉ tiêu quan trắc môi trường nước ao nuôi bao gồm: nhiệt độ, oxy hòa tan, pH, độ trong, độ mặn, N-NH4¬+, N-NO2-, N-NO3-, P-PO43-, H2S, TSS, COD, độ kiềm, coliform, mật độ và thành phần tảo, Vibrio tổng số, Vibrio parahaemolyticus; đối với nguồn nước cấp bao gồm: nhiệt độ, oxy hòa tan, độ mặn, pH, độ trong, N-NH4¬+, N-NO2-, N-NO3-, P-PO43-, H2S, TSS, COD, độ kiềm, coliform, mật độ và thành phần tảo độc hại, Vibrio tổng số, Vibrio parahaemolyticus, Pb, As. Dữ liệu quan trắc sau khi phân tích sẽ được tổng hợp và thông báo đến các vùng nuôi tôm trên địa bàn tỉnh, đồng thời hệ thống hóa thành cơ sở dữ liệu phục vụ đánh giá diễn biến môi trường theo thời gian, từ đó dự báo diễn biến môi trường phục vụ công tác chỉ đạo sản xuất.

Cụ thể, kết quả quan trắc môi trường Đợt 3, lấy mẫu ngày 15/8/2023 như sau:
- Xã Vĩnh Thái: Nước nguồn cấp: thông số N-NO3- và TSS có giá trị cao gấp 3,1 lần và 1,4 lần giới hạn cho phép. Các thông số còn lại có giá trị trong ngưỡng giới hạn cho phép. Không phát hiện tảo độc và Vibrio parahaemolyticus trong mẫu nước.
- Xã Hiền Thành: Nước nguồn cấp: thông số độ kiềm có giá trị thấp hơn 1,5 lần giới hạn cho phép. Thông số N-NO3- có giá trị cao gấp 1,9 lần giới hạn cho phép. Các thông số còn lại có giá trị trong ngưỡng giới hạn cho phép. Không phát hiện tảo độc và Vibrio parahaemolyticus trong mẫu nước.
- Xã Vĩnh Sơn:
Nước nguồn cấp: thông số độ kiềm có giá trị thấp hơn 1,6 lần giới hạn cho phép. Thông số N-NO3- có giá trị cao gấp 2,2 lần giới hạn cho phép. Các thông số còn lại có giá trị trong ngưỡng giới hạn cho phép. Không phát hiện tảo độc và Vibrio parahaemolyticus trong mẫu nước.
Nước ao nuôi: thông số N-NH4+, N-NO3-, TSS và mật độ Vibrio tổng số có giá trị lần lượt cao gấp 1,4 lần, 1,9 lần, 1,2 lần và 1,4 lần giới hạn cho phép. Các thông số còn lại có giá trị trong ngưỡng giới hạn cho phép. Không phát hiện Vibrio parahaemolyticus trong nước ao nuôi. Mật độ tảo trong ao nuôi là 424 Tb/L, trong đó tảo silic chiếm ưu thế.
- Xã Trung Giang:
Nước nguồn cấp: thông số N-NO2-, N-NH4+ và N-NO3- có giá trị lần lượt cao gấp 3,1 lần, 2,54 lần và 1,6 lần giới hạn cho phép. Các thông số còn lại có giá trị trong ngưỡng giới hạn cho phép. Không phát hiện tảo độc và Vibrio parahaemolyticus trong mẫu nước.
Nước ao nuôi: có 6/17 thông số có giá trị nằm ngoài ngưỡng giới hạn cho phép. Thông số N-NO2-, N-NH4+, N-NO3-,TSS, COD và mật độ Coliform có giá trị lần lượt gấp 2,2 lần, 2,7 lần, 2,1 lần, 2,7 lần, 1,8 lần và 7,7 lần giới hạn cho phép. Các thông số còn lại có giá trị trong ngưỡng giới hạn cho phép. Không phát hiện Vibrio parahaemolyticus trong nước ao nuôi. Mật độ tảo trong ao nuôi là 2944 Tb/L, trong đó tảo Silic chiếm ưu thế (1449 Tb/l).
- Xã Gio Mai: Nước nguồn cấp: thông số N-NO3- có giá trị cao gấp 1,2 lần giới hạn cho phép. Mật độ Coliform cao gấp 12 lần giới hạn cho phép. Các thông số còn lại có giá trị trong ngưỡng giới hạn cho phép. Không phát hiện tảo độc và Vibrio parahaemolyticus trong mẫu nước.
- Xã Triệu An: Nước nguồn cấp: thông số N-NO3- có giá trị cao gấp 1,7 lần giới hạn cho phép. Các thông số còn lại có giá trị trong ngưỡng giới hạn cho phép. Không phát hiện Vibrio parahaemolyticus trong mẫu nước. Phát hiện tảo Pseudonitzschia sp trong nước với mật độ thấp 25 Tb/L.
- Xã Triệu Lăng:
Nước nguồn cấp: thông số N-NO3- có giá trị cao gấp 1,9 lần giới hạn cho phép. Các thông số còn lại có giá trị trong ngưỡng giới hạn cho phép. Không phát hiện tảo độc và Vibrio parahaemolyticus trong mẫu nước.
Nước ao nuôi: chất lượng nước ao nuôi xấu, hàm lượng oxy hòa tan có giá trị thấp hơn ngưỡng giới hạn cho phép. Thông số N-NO2-, N-NH4+, N-NO3-, TSS, COD và Colifotm có giá trị lần lượt gấp 29,2 lần, 7,6 lần, 1,6 lần, 5,7 lần, 2,4 lần và 6,3 lần giới hạn cho phép. Các thông số còn lại có giá trị trong ngưỡng giới hạn cho phép. Không phát hiện Vibrio parahaemolyticus trong nước ao nuôi. Mật độ tảo trong ao nuôi là 1.480.000 Tb/L, trong đó tảo lam chiếm ưu thế (1.130.000 Tb/l).
- Xã Triệu Phước: Nước nguồn cấp: thông số N-NO3- và TSS có giá trị cao gấp 1,2 lần và 1,4 lần giới hạn cho phép. Các thông số còn lại có giá trị trong ngưỡng giới hạn cho phép. Không phát hiện tảo độc và Vibrio parahaemolyticus trong mẫu nước.
- Xã Hải An:
Nước nguồn cấp: thông số N-NO3- có giá trị cao gấp 1,8 lần giới hạn cho phép. Mật độ Coliform cao gấp 2,7 lần giới hạn cho phép. Các thông số còn lại có giá trị trong ngưỡng giới hạn cho phép. Không phát hiện tảo độc và Vibrio parahaemolyticus trong mẫu nước.
Nước ao nuôi: thông số N-NO3- và TSS có giá trị cao gấp 1,5 lần và 1,2 lần giới hạn cho phép. Các thông số còn lại có giá trị trong ngưỡng giới hạn cho phép. Không phát hiện Vibrio parahaemolyticus trong nước ao nuôi. Mật độ tảo trong ao nuôi là 23952 Tb/L, trong đó tảo Lam chiếm ưu thế (17050 Tb/L).
- Phường Đông Giang:
Nước nguồn cấp: thông số N-NO3- và TSS có giá trị cao gấp 1,7 lần và 1,4 lần giới hạn cho phép. Các thông số còn lại có giá trị trong ngưỡng giới hạn cho phép. Không phát hiện tảo độc và Vibrio parahaemolyticus trong mẫu nước.
Nước ao nuôi: thông số N-NH4+, N-NO3- và TSS có giá trị lần lượt cao gấp 1,3 lần, 1,4 lần và 1,7 lần giới hạn cho phép. Mật độ Coliform và Vibrio tổng số cao gấp 2,3 lần và 1,1 lần giới hạn cho phép. Các thông số còn lại có giá trị trong ngưỡng giới hạn cho phép. Không phát hiện Vibrio parahaemolyticus trong nước ao nuôi. Mật độ tảo trong ao nuôi là 7200 Tb/L, trong đó tảo lam chiếm ưu thế (6000 Tb/L).
- Phường Đông Lễ: Nước nguồn cấp: thông số N-NH4+ có giá trị cao gấp 1,1 lần giới hạn cho phép. Các thông số còn lại có giá trị trong ngưỡng giới hạn cho phép. Không phát hiện Vibrio parahaemolyticus trong mẫu nước. Phát hiện tảo Pseudonitzschia sp trong nước với mật độ thấp 627 Tb/L.
Trên cơ sở kết quả quan trắc này, Chi cục Thủy sản khuyến cáo: 
- Đối với nguồn nước cấp cho vùng nuôi tôm:
+ Các điểm nguồn cấp có hàm lượng N-NO2-, N-NH4+, N-NO3-, TSS, mật độ Coliform cao hơn giới hạn cho phép: nguồn nước cấp phải được bơm qua túi lọc có đường kính nhỏ (đường kính lỗ lọc ≤200 µm) để loại bỏ hoàn toàn các ấu trùng, rác thải, các loài động vật cua, ốc, côn trùng, cá tạp…; khử trùng bằng hóa chất diệt khuẩn BKC, Chlorine,… (liều lượng theo hướng dẫn nhà sản xuất); quạt nước để loại bỏ hoá chất khử trùng và tăng cường ôxy hoà tan trước khi cấp vào ao nuôi.  
+ Vùng nước cấp có độ kiềm thấp, cần tăng cường bổ sung các sản phẩm khoáng tăng kiềm kết hợp với vôi giúp ổn định độ kiềm, tăng khả năng lột vỏ và phát triển tốt cho tôm.
+ Đối với các điểm nguồn cấp khác: các cơ sở nuôi cần lấy nước qua túi lọc dày (đường kính lỗ lọc ≤200 µm) ở thời điểm đỉnh triều vào ao lắng và chạy quạt khí để tăng oxy hoà tan trong nước trước khi cấp vào ao nuôi. Thường xuyên kiểm tra, theo dõi độ mặn và pH trước khi cấp nước vào ao. Đặc biệt sau các thời điểm có mưa lớn kéo dài, hạn chế hiện tượng giảm độ mặn và pH đột ngột.
- Đối với môi trường nước ao nuôi tôm: 
+ Các ao nuôi có hàm lượng N-NO2-, N-NO3-, N-NH4+, TSS và COD cao hơn giới hạn cho phép, đặc biệt tại ao nuôi của ông Hoàng Vũ Bằng Hải (xã Trung Giang) và ông Lê Thái Nguyên (xã Triệu Lăng) có hiện tượng ô nhiếm hữu cơ: cần tăng cường kiểm soát lượng thức ăn, tránh dư thừa gây ô nhiễm. Thường xuyên tiến hành xả đáy, thay nước để loại bỏ các chất thải, thức ăn dư thừa và khí độc ra khỏi ao nuôi. Các ao này có thể xuất hiện hiện tượng oxy thấp vào thời điểm sáng sớm và pH cao vượt ngưỡng vào buổi trưa/chiều, do đó các hộ nuôi cần thường xuyên theo dõi để có biện pháp điều chỉnh kịp thời. Ngoài ra, ao nuôi tại xã Triệu Lăng có mật độ tảo cao cần kiểm soát lượng thức ăn, tránh dư thừa gây hiện tượng phù dưỡng tạo điều kiện cho tảo phát triển mạnh, định kỳ thay nước (20-30% nước trong ao bằng nước sạch).
+ Đối với các ao nuôi có mật độ Coliform, Vibrio tổng số cao: xử lý ao nuôi bằng các chế phẩm diệt khuẩn BKC, Iotdine (liều lượng theo hướng dẫn nhà sản xuất). Tăng cường xi phông, xả đáy để loại bỏ tôm yếu, tránh ăn lẫn nhau gây nhiễm chéo. Ổn định lại các chỉ số hóa lý trong ao nuôi nếu chưa đạt. Kiểm soát lượng thức ăn và sử dụng thêm các sản phẩm men vi sinh hỗ trợ để ổn định chất lượng nước và hệ sinh thái ao nuôi.
Hiện nay, bước vào mùa mưa lũ, thường xuyên xuất hiện các cơn mưa lớn có thể làm biến động đột ngột các thông số môi trường ao nuôi. Các hộ nuôi cần giữ mực nước tối ưu trong ao (tối thiểu 1,2m) để hạn chế sự thay đổi đột ngột của các yếu tố nhiệt độ, pH, độ mặn. Kiểm tra độ pH trong ao nuôi khi trời mưa to. Nếu lượng pH giảm đột ngột cần rải vôi quanh bờ ao (liều lượng 10kg/1000m2) và bón xuống ao (liều lượng 15-20 kg/1000 m2 mặt nước), chạy quạt nước để đảo đều nước ao. Cần chú ý xử lý từ từ để đảm bảo pH không bị thay đổi đột ngột và duy trì trong khoảng phù hợp từ 7 - 9. Trong và sau khi trời mưa to cần bật hệ thống quạt khí/sục khí nhằm đảm bảo lượng oxy hòa tan và tránh hiện tượng phân tầng nước.

                                                                                                                                          Dương Văn Chinh - Chi cục Thủy sản