Chi tiết - Sở Nông nghiệp và PT nông thôn

Việc cơ giới hóa trang thiết bị khai thác đã diễn ra một số tỉnh. Khi ứng dụng trang thiết bị khai thác để cơ giới hóa quy trình khai thác đã cho thấy nhiều ưu điểm nổi bật và hiệu quả hơn hẳn so với lao động thủ công và bán cơ giới hiện nay, với mục tiêu Cơ giới hóa, hiện đại hóa đội tàu lưới chụp và lưới vây khai thác hải sản vùng khơi nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất, tăng hiệu quả kinh tế, giảm thời gian thu lưới, tăng chất lượng sản phẩm, giảm số lượng và sức lao động cho ngư dân, an toàn hơn khi hoạt động khai thác trên biển.

Trong những năm gần đây, ngành khai thác hải sản của Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng, liên tục duy trì nhịp độ tăng trưởng cao theo hướng nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả, đóng góp không nhỏ vào nền kinh tế của Đất nước. Với sự hỗ trợ, quan tâm của Chính phủ, Bộ, ban ngành và chính quyền địa phương các cấp, ngư dân đã mạnh dạn đầu tư phát triển đội tàu công suất lớn khai thác hải sản xa bờ, đặc biệt là đội tàu làm nghề lưới chụp và lưới vây. Tuy nhiên, hiện nay quy trình khai thác trên các đội tàu khai thác vùng khơi chủ yếu bán cơ giới, các thao tác trên tàu vẫn bằng thủ công, tốn nhiều nhân lực và không an toàn. Việc này đã làm nảy sinh rất nhiều bấp cập, tồn tại trong quá trình hoạt động như: số mẻ lưới giảm; an toàn lao động không đảm bảo; chất lượng sản phẩm khai thác và hiệu quả kinh tế thấp. Đặc biệt, cần rất nhiều lao động phục vụ cho hoạt động đánh bắt trên biển nhưng hiện nay lao động trong khai thác hải sản đang có xu hướng giảm mạnh, trong khi số lượng tàu cá lại có xu hướng tăng lên nên đã gây rất nhiều khó khăn cho các chủ tàu trong việc tìm kiếm nhân công để thực hiện các chuyến biển, thực tế đã có nhiều tàu phải nằm bờ do không có đủ lao động để đi biển.

Việc cơ giới hóa trang thiết bị khai thác đã diễn ra một số tỉnh. Khi ứng dụng trang thiết bị khai thác để cơ giới hóa quy trình khai thác đã cho thấy nhiều ưu điểm nổi bật và hiệu quả hơn hẳn so với lao động thủ công và bán cơ giới hiện nay, với mục tiêu Cơ giới hóa, hiện đại hóa đội tàu lưới chụp và lưới vây khai thác hải sản vùng khơi nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất, tăng hiệu quả kinh tế, giảm thời gian thu lưới, tăng chất lượng sản phẩm, giảm số lượng và sức lao động cho ngư dân, an toàn hơn khi hoạt động khai thác trên biển.

 Cấu tạo, nguyên lý hoạt động của hệ thống tời thủy lực trên tàu lưới chụp

1: mô tơ điện; 2: bơm thủy lực; 3: két dầu; 4: sinh hàn; 5: van phân phối; 6: hộp số; 7: động cơ thủy lực; 8, 9: tang thu dây giềng rút; 8a, 9a: ly hợp của tang thu giềng rút; 8b, 9b: phanh hãm của tang thu giềng rút; 10, 11, 12, 13: các tang thu dây ganh; 10a, 11a, 12a, 13a: ly hợp các tang thu dây ganh; 10b, 11b, 12b, 13b: phanh hãm các tang thu dây ganh

Cấu tạo của hệ thống tời thủy lực trên tàu lưới chụp Sơ đồ quy trình công nghệ

Ứng dụng, xây dựng mô hình chuyển giao công nghệ sử dụng tời thủy lực trên tàu cá lưới chụp tỉnh Quảng Trị khai thác ở vùng khơi là hết sức cần thiết, cụ thể:

- Về giảm số lượng lao động: Hiện nay số lao động trên các tàu khai thác lưới chụp trên các vùng khơi cần khoảng 10-12 người. Tuy nhiên, nếu tiến hành lắp đặt hệ thống thiết bị cơ giới hóa chỉ cần khoảng 7-8 người (số lao động tham gia trực tiếp mỗi tàu sẽ giảm 2-3 người), điều này đồng nghĩa với việc sẽ tăng thu nhập cho người lao động, hơn nữa là sẽ giải quyết được vấn đề thiếu lao động đi biển cho các tàu khai thác hiện nay.

- Về thời gian thu, thả lưới: Việc sử dụng tời tang ma sát và lao động thủ công sẽ làm tăng thời gian thu, thả lưới do tốc độ quay và lực kéo thấp, hơn nữa việc sử dụng  tời tang ma sát đòi hỏi phải bố trí nhiều lao động ở nhiều công đoạn khác nhau điều này sẽ làm tăng thời gian cho từng công đoạn thu, thả lưới. Đặc biệt, thời gian thu lưới lâu sản phẩm sẽ không được đưa lên tàu sớm từ đó làm giảm chất lượng sản phẩm.

- Về an toàn lao động: Khi sử dụng lao động thủ công hoặc tời ma sát để thu lưới thì ngư dân phải trực tiếp dùng tay để kéo dây và thu lưới nên trong điều kiện sóng gió trên biển sẽ rất nguy hiểm. Chính vì vậy, việc cơ giới hóa trang thiết bị khai thác sẽ giúp công đoạn thu thả lưới thực hiện hoàn toàn bằng máy móc từ đó nâng cao được mức độ an toàn.

- Về mức độ hao mòn ngư cụ: Khi sử dụng tời ma sát để thu dây giềng rút sẽ làm cho dây bị bào mòn rất nhanh do trực tiếp ma sát với tang thu trong khi đó nếu cơ giới hóa trang thiết bị khai thác sẽ giảm được  mức hao hụt dây. Điều này giúp ngư dân giảm được rất nhiều chi phí đầu tư mua mới dây giềng rút chính.

- Về tăng năng suất lao động: Hiện nay trên các tàu khai thác rất nhiều công đoạn được thực hiện bằng thủ công. Trong đó, có công đoạn thu cá lên tàu. Việc thu cá lên tàu bằng thu công sẽ mất rất nhiều thời gian và không đẩm bảo độ an toàn khi thao tác. Đặc biệt, với các mẻ lưới sản lượng lớn phải cắt lưới cho cá thoát ra ngoài do thu không kịp. Cho nên, việc ứng dụng máy hút cá vừa đảm bảo tăng năng suất lao động, vừa đảm bảo độ an toàn cho người, tàu và lưới khi thao tác.

                                                                                                        Lê Đức Thắng - Chi cục Thủy sản